Қазақстан тарихы бойынша глоссарий

Санаттар:

Австралопитектер

(продовольственная разверстка) - 1919-1921 жж. Кеңес өкіметінде ауыл шаруашылық өнімдерін дайындау жүйесі. РКФСР Халык комиссариатының 11.01.1919 ж. декретімен шаруалар мемлекетке басы артық астық және өнімдерді тұрақты бағамен беруге міндетті болды. Азық-түлік салғырты соғыс коммунизм саясаты елдегі әскери экономикалық қиын жағдайларға байланысты енгізілген.

Автономия

бір мемлекеттің шеңберіндегі жеке ұлттың саяси жағынан өзін-өзі билеуі, жеке басқарушылық

Азык-түлік салығы

1921-1923 жж. РКП(б) X съезінің шешіміне сәйкес шаруа қожалықтарынан азык-түліктей алынды. Бүл азық-түлік салғыртын алмастырды. Жаңа экономикалық саясаттың алғашқы актісі. Азық-түлік салығы шаруалардың материалдық мәртебесін күшейтіп, астық және басқа өнімдерді өндіруді арттырды.

Азык-түлік салғырты

(продовольственная разверстка) - 1919-1921 жж. Кеңес өкіметінде ауыл шаруашылық өнімдерін дайындау жүйесі. РКФСР Халык комиссариатының 11.01.1919 ж. декретімен шаруалар мемлекетке басы артық астық және өнімдерді тұрақты бағамен беруге міндетті болды. Азық-түлік салғырты соғыс коммунизм саясаты елдегі әскери экономикалық қиын жағдайларға байланысты енгізілген.

Аксиома

нанымдылығы ақиқат (шындық) болғандықтан логикалық дәлелдеусіз алынатын қағида

Алаш қозғалысы

ХХ ғасырдың алғашқы ширегінде Ресей империясының отарлық билік жүйесіне қарсы бағытталған ұлт-азаттық күресі

Ангоб (фр.)

қыш бүйымдарының сыртқы кедір-бүдырын тегістейтін және оған қандайда бір түс беретін ақ және түрлі түсті саздан жасалатын қаптау материалы.

Анимизм (лат. жан, pyx)

табиғаттан тыс, көзге көрінбейтін, тірі жөне өлі табиғат құбылыстарын басқаратын құбылыс бар деп түсінушілік.

Антропогенез ( антропо+ генез)

адамның дене қалпының қалыптасуындағы тарихи-эволюциялық процесс, оның бастапқы еңбек қызметі, сөзі.

Антропогонизм (грек, дау, күрес)

қайшылық, озара оштескен екі жақтың, ағымдардың келісімге келмейтін күресін сипаттайтын қарама-қарсылық.

Антропология ( антропо+логия)

адамның жаратылысы мен эволюциялық даму жолын, адамзат нәсілінің пайда болуы мен адамның қалыпты дене қүрылысының қалыптасу барысын зерттейтін ғылым.

Аридтік зона

егіншілік тек қолдан суару арқылы ғана дамуы мүмкін, ылғалдылығы аз географиялық зоналардың (шөл және шөлейт) жинақтама атауы

Архантроптар ( грек, ежелгі адам)

эволюциялық даму деңгейі мен мәдениеті жағынан бір-біріне үқсас қазып алынған ежелгі адамдардың қаңқалары (зиджантроп, питекантроп, синантроп және т.б.)

Археология ( грек сөзі archaeology)

ежелгі адамдардың тарихын заттық және материалдық қазба ескерткіштердің негізінде зерттейтін тарих ғылымының бір саласы.

Асар

ауқымды да күрделі жұмыстарды атқаруда бірлесіп көпшіліктің көмегімен еш қайтарамсыз пайдалану дәстүрі.

Атпа

ағаш ожау тәріздес егінге су шығаратын қарапайым құрылғы.